10/4/09

Πολιτισμός: Μια προσπάθεια προσέγγισης

Τι σημαίνει η έννοια πολιτισμός; Ποιες είναι οι διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν και γιατί είναι μια έννοια τόσο δυσνόητη τελικά.
Η λέξη πολιτισμός χρονολογείται από την αρχαιότητα. Στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε «η τέχνη του κυβερνάν». Τη σημερινή του σημασία την πήρε από τον Αδ. Κοραή ο οποίος θέλησε να βρει μια λέξη αντίστοιχη της γαλλικής civilization. Η λέξη πολιτισμός όμως δεν μπόρεσε να αποκτήσει μια συγκεκριμένη σημασία και παραμένει έννοια ασαφής κυρίως εξαιτίας της πληθώρας των ορισμών της.
Στη συνείδηση όλων πολιτισμός είναι το θέατρο, ο κινηματογράφος, το Μέγαρο γιατί ανυψώνουν το πνεύμα και διευρύνουν τους ορίζοντες μας. Πολιτισμός όμως είναι και τα ρεμπέτικα τραγούδια, ακόμα και τα μπουζούκια, γιατί μας χαρακτηρίζουν σαν χώρα.
Στην Ελλάδα είμαστε περήφανοι για τα επιτεύγματα της αρχαιότητας,
όπως ο Παρθενώνας και η αρχαία τραγωδία. Δεν είναι μόνο αυτά όμως ελληνικός πολιτισμός. Είναι οι παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα και ακόμη πιο απλά τα γλυκά του κουταλιού και οι χωριάτικες πίτες. Προσπαθούμε όμως όσο μπορούμε να αποκρύπτουμε ορισμένα φοβούμενοι μήπως μας κατακρίνουν, ξεχνώντας έτσι έναν πολιτισμό που κράτησε χρόνια.
Ακόμη, πέρα από τα όρια της χώρας βάζουμε ταμπέλες σε χώρες όπως «πολιτισμένη», «απολίτιστη ή βάρβαρη». Η Αυστρία, για παράδειγμα, είναι πολιτισμικά ανεπτυγμένη, είναι εκδυτικοποιημένη χώρα. Δείγματα πολιτισμού έχει, όμως, και η Ρουάντα. Έχει έναν πολιτισμό δικό της, ξεχωριστό που σε εμάς φαίνεται υπανάπτυκτος και απάνθρωπος, πολλές φορές. Οι κάτοικοι εκεί όμως δεν αντιδράν, έχουν μάθει να ζουν έτσι και τελικά έχουν αναπτύξει μια δική τους διαφορετική πολιτισμική κουλτούρα.
Μελετώντας τα ανωτέρω παραδείγματα κατανοούμε γιατί είναι δύσκολο να οριστεί η λέξη «πολιτισμός». Όλοι έχουμε μια ιδέα για την έννοια της αλλά δύσκολα ορίζουμε την πλήρη σημασία της.

Δεν υπάρχουν σχόλια: